Er bestaat een beginselplicht tot handhaving. Slechts in bijzondere omstandigheden mag hiervan worden afgezien: (i) bij concreet zicht op legalisatie en (ii) indien handhavend optreden zodanig onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen doelen dat van optreden in die concrete situatie moet worden afgezien (inhoud last onder bestuursdwang ex artikel 5:24 Awb) (Raad van State 10 januari 2018, ECLI:NL:RVS:2018:34)
Op een besluit tot afwijzing van een aanvraag om een bestemmingplan, wijzigings- of uitwerkingsplan vast te stellen is artikel 4.3 IOw van toepassing, ook als er naar aanleiding van de aanvraag al dan niet een ontwerpplan ter inzage is gelegd. Dit betekent dat als een aanvraag om een plan vast te stellen is ingediend voor 1 januari 2024, het oude recht van toepassing blijft tot het afwijzende besluit op die aanvraag onherroepelijk wordt. Dit geldt ook voor een nieuw te nemen besluit van de gemeenteraad op die aanvraag, ongeacht of dit besluit opnieuw een afwijzing van de voor 1 januari 2024 ingediende aanvraag om het plan vast te stellen inhoudt, of de vaststelling van een voor 1 januari 2024 ter inzage gelegen ontwerpplan of de vaststelling van een na 1 januari 2024 ter inzage gelegen ontwerpplan (Raad van State 17 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1529)
Als vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Omgevingswet voor een besluit tot intrekking van een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.33 lid 2 onder a Wabo toepassing is gegeven aan artikel 4:8 Awb of een dergelijk besluit bekendgemaakt is, dan blijft op grond van artikel 4.5 onder a IOw (overgangsrecht) het recht zoals dat gold onmiddellijk vóór dat tijdstip van toepassing tot het besluit onherroepelijk wordt (Raad van State 17 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1630)
Als vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Omgevingswet een overtreding heeft plaatsgevonden, is aangevangen of het gevaar voor een overtreding klaarblijkelijk dreigde, en vóór dat tijdstip een besluit tot toepassing van spoedeisende bestuursdwang is opgelegd voor die overtreding of dreigende overtreding, dan blijft op grond van artikel 4.23 lid 1 IOw (overgangsrecht bestuurlijk sanctiebesluit) op dat besluit het recht zoals dat gold onmiddellijk vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de Omgevingswet van toepassing tot het tijdstip waarop de beschikking onherroepelijk is geworden en volledig is uitgevoerd of ten uitvoer is gelegd (Raad van State 10 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1483)
